Decydując się na leczenie ortodontyczne, pacjenci często zastanawiają się nie tylko nad estetyką uśmiechu czy komfortem jedzenia, ale również nad bardziej praktycznymi kwestiami. Jednym z pytań, które pojawia się dość często, jest: „aparat ortodontyczny a rezonans – czy mogę bezpiecznie wykonać badanie?”
To bardzo dobre pytanie, bo rezonans magnetyczny opiera się na działaniu pola elektromagnetycznego, a w jamie ustnej mamy przecież elementy metalowe. Spróbujmy więc uporządkować temat i rozwiać najczęstsze wątpliwości.
Czym właściwie jest rezonans magnetyczny?
Rezonans to badanie obrazowe, które wykorzystuje silne pole magnetyczne do uzyskania bardzo dokładnych obrazów struktur wewnętrznych organizmu. W przeciwieństwie do tomografii komputerowej nie wiąże się z promieniowaniem jonizującym, dlatego jest uważany za badanie bezpieczne.
Ale właśnie to pole magnetyczne sprawia, że obecność metalu w ciele pacjenta – w tym w jamie ustnej – może budzić pytania.
Aparat ruchomy i nakładkowy a rezonans
Tutaj sytuacja jest prosta i nie budzi większych wątpliwości:
- Aparaty ruchome (np. u dzieci) – przed badaniem po prostu wyjmuje się z ust.
- Nakładki ortodontyczne – również wystarczy zdjąć i nie wpływają na jakość obrazowania.
Aparat stały a rezonans – tu sprawa się komplikuje
W przypadku aparatów stałych mamy kilka scenariuszy.
- Elementy zdejmowane (np. łuk ortodontyczny, drut, ligatury metalowe) powinny zostać usunięte przed badaniem.
- Zamki i pierścienie przyklejone do zębów pozostają na miejscu, ale trzeba upewnić się, że są stabilne i dobrze związane ze szkliwem. Jeśli zamki są luźne – wtedy faktycznie należy je zdjąć.
Z jakiego materiału wykonane są zamki?
To kluczowa kwestia, bo od materiału zależy zarówno bezpieczeństwo, jak i jakość obrazu rezonansu:
- Zamki ceramiczne – są neutralne w polu magnetycznym, nie nagrzewają się i nie powodują zakłóceń obrazu. To rozwiązanie szczególnie polecane pacjentom, którzy wiedzą, że będą musieli regularnie wykonywać rezonans.
- Zamki tytanowe – stosowane rzadziej, ale warto o nich wspomnieć. Nie są przyciągane przez magnes i nie nagrzewają się, jednak mogą powodować tzw. artefakty, czyli przekłamania i rozbłyski na obrazie.
- Zamki stalowe lub chromo-kobaltowe – mogą się minimalnie nagrzewać i również wytwarzają artefakty, co czasami obniża czytelność obrazu.
Czy aparat ortodontyczny nagrzewa się podczas rezonansu?
To pytanie budzi sporo emocji u pacjentów. Badania pokazują, że przeciętne podniesienie temperatury aparatu ortodontycznego czy retainera po rezonansie nie przekracza 1°C.
Co to oznacza w praktyce?
- Nie stanowi to zagrożenia dla miazgi zęba ani dla tkanek miękkich jamy ustnej.
- U bardziej wrażliwych osób może pojawić się uczucie lekkiego pieczenia lub dyskomfortu.
W takich sytuacjach można zastosować proste zabezpieczenie, np. wałeczki stomatologiczne, które izolują powierzchnię metalu od policzków czy języka.
Artefakty – największe ograniczenie rezonansu przy aparacie
Najczęstszym problemem wcale nie jest bezpieczeństwo, ale właśnie artefakty, czyli zakłócenia obrazu powodowane przez metalowe elementy aparatu.
- Jeśli rezonans dotyczy struktur oddalonych od jamy ustnej (np. kręgosłupa, stawu kolanowego, jamy brzusznej), aparat ortodontyczny nie ma praktycznie żadnego znaczenia.
- Jeśli jednak badanie obejmuje głowę, zatoki, mózg czy język, wtedy artefakty mogą utrudnić interpretację wyników.
W takich przypadkach radiolog często dostosowuje ustawienia aparatury, aby zminimalizować zakłócenia. Dopiero gdy wszystkie możliwości zawiodą, rozważa się czasowe zdjęcie zamków.
Kiedy trzeba zdjąć aparat przed rezonansem?
Bezwzględnej konieczności zdejmowania całego aparatu ortodontycznego praktycznie nie ma.
Wyjątek stanowią sytuacje, gdy:
- badanie dotyczy struktur bezpośrednio sąsiadujących z aparatem,
- artefakty uniemożliwiają prawidłową diagnostykę,
- pacjent ma bardzo luźne lub niestabilne zamki.
W praktyce demontaż ogranicza się zwykle do zdjęcia łuku ortodontycznego lub – rzadziej – części zamków.
Co wybrać, jeśli wiem, że będę często poddawany rezonansowi?
Pacjenci, którzy z powodu chorób przewlekłych czy neurologicznych muszą wykonywać rezonans regularnie, powinni rozważyć leczenie aparatem ceramicznym lub nakładkowym. Te rozwiązania najbardziej „przyjazne” dla rezonansu, minimalizujące ryzyko zakłóceń.
Chcesz wiedzieć więcej o leczeniu ortodontycznym? Zapraszam również na stronę mojego gabinetu https://stomatologiadiament.pl/ortodoncja/
Podsumowanie – aparat ortodontyczny a rezonans
- Nie ma przeciwwskazań do wykonania rezonansu w trakcie leczenia ortodontycznego.
- Aparaty ruchome i nakładkowe wystarczy zdjąć przed wejściem do pracowni.
- Przy aparatach stałych najczęściej usuwa się jedynie elementy zdejmowane (łuk, drut).
- Zamki ceramiczne są najlepszym wyborem, jeśli rezonans ma być wykonywany regularnie.
- Ryzyko przegrzania elementów jest minimalne, a artefakty to jedyne realne ograniczenie.
Rezonans i aparat ortodontyczny nie wykluczają się – potrzebne jest jedynie dostosowanie podejścia i współpraca między ortodontą a radiologiem.
Jeśli interesują Cię inne praktyczne aspekty leczenia ortodontycznego zapraszam Cię również do lektury mojego innego wpisu o aparatach i implantach https://zebyjakdiamenty.com/2025/08/19/aparat-ortodontyczny-i-implanty-jak-laczyc-leczenie/
✍️ Lek. dent. Katarzyna Obara
Stomatologia Diament, Mikołów
Ortodonta Mikołów | Ortodonta Orzesze | Ortodonta Łaziska Górne | Dentysta Mikołów | Stomatolog Mikołów
