To jedno z częstszych pytań, które słyszymy podczas konsultacji ortodontycznych – zwłaszcza od rodziców dzieci, które dopiero mają rozpocząć leczenie. Pytanie: czy aparat niszczy zęby? I… powiem Wam wprost – to bardzo dobre pytanie. Bo choć odpowiedź jest prosta, to warto zrozumieć, skąd biorą się te obawy i gdzie faktycznie może pojawić się problem.
Czy aparat niszczy zęby? Nie. Ale…
Sama obecność aparatu – czy to stałego, nakładkowego (alignery), czy ruchomego – nie niszczy zębów. Materiały, z których wykonane są aparaty ortodontyczne, są bezpieczne dla szkliwa. Zamki stałe tworzy się ze stopów metali lub ceramiki, nakładki z tworzywa termoplastycznego, a aparaty ruchome – głównie z akrylu i metalowych elementów. Żaden z tych materiałów nie powoduje próchnicy ani nie „uszkadza” zębów.
Ale jest jedno wielkie „ale”.
To nie aparat niszczy zęby – tylko niewłaściwa higiena jamy ustnej podczas leczenia ortodontycznego.
Dlaczego aparat ortodontyczny może sprzyjać próchnicy?
Aparat tworzy nowe zakamarki – idealne dla bakterii. Zmienia się sposób mycia zębów, potrzeba więcej dokładności, czasu i odpowiednich akcesoriów. Przy aparacie stałym zamki i łuki „zbierają” resztki jedzenia, a nieodpowiednia higiena może prowadzić do próchnicy, odwapnień czy zapaleń dziąseł.
U pacjentów z aparatem nakładkowym sytuacja wygląda nieco inaczej – tu zagrożeniem jest zakładanie nakładek na nieumyte zęby albo podjadanie między posiłkami bez mycia. Nakładka „zamyka” ząb, ograniczając dostęp śliny (która ma właściwości ochronne), co może nasilać rozwój bakterii, jeśli zęby nie są idealnie czyste.
Jeśli chcesz dowiedzieć się jakie są inne zalecenia w trakcie użytkowania nakładek ortodontycznych – zapraszam Cię na mój poprzedni wpis na blogu https://zebyjakdiamenty.com/2025/08/06/zalecenia-przy-nakladkach-ortodontycznych-czyli-jak-nosic-dbac-i-nie-zwariowac-%f0%9f%98%81/
Przy aparatach ruchomych – najczęściej u dzieci – bardzo dużo zależy od rodziców. Dziecko powinno ściągać aparat do jedzenia i do mycia, myć aparat osobno, zęby osobno. I jeśli maluch coś „dogryzie” między posiłkami – trzeba to zauważyć i zareagować.
Wszystko rozbija się o edukację i nawyki – zarówno dziecka, jak i rodziców.
A co z dorosłymi pacjentami – czy aparat niszczy zęby w jakiś inny sposób?
Tutaj dochodzi jeszcze jeden aspekt – zdrowie przyzębia. U pacjentów po 30. roku życia, a zwłaszcza tych z objawami paradontozy (krwawiące dziąsła, ruchomość zębów), kluczowa jest wcześniejsza kwalifikacja periodontologiczna. Leczenie ortodontyczne u takich osób może być przeprowadzone tylko wtedy, gdy stan zapalny zostanie opanowany.
Polskie Towarzystwo Periodontologiczne zaleca w takich przypadkach leczenie aparatem stałym – bo działa on także jako swego rodzaju szyna stabilizująca zęby. Ale wszystko musi być indywidualnie ocenione przez specjalistę. Leczenie nakładkami też jest możliwe, ale wymaga jeszcze większej dyscypliny w zakresie higieny i kontroli stanu dziąseł.
Przykład z gabinetu
Pamiętam pacjentkę, która trafiła do mnie już w trakcie leczenia nakładkami – w innym gabinecie. Miała niewyrównaną paradontozę, nie przeprowadzono u niej leczenia periodontologicznego przed założeniem nakładek. W efekcie doszło do nasilenia stanu zapalnego, pogłębienia ruchomości zębów… i niestety – część z tych zębów trzeba było usunąć. Tego można było uniknąć. I to pokazuje, jak ważna jest prawidłowa kwalifikacja i przygotowanie do leczenia ortodontycznego.
Podsumowanie – co warto zapamiętać?
- Czy aparat niszczy zęby? Nie.
- To zaniedbana higiena jamy ustnej podczas leczenia może prowadzić do próchnicy, odwapnień, problemów z dziąsłami.
- Każdy rodzaj aparatu (stały, nakładkowy, ruchomy) ma swoje wymagania higieniczne – i warto je znać przed rozpoczęciem leczenia.
- U pacjentów dorosłych, zwłaszcza po 30. roku życia, obowiązkowa powinna być konsultacja periodontologiczna przed leczeniem.
- Nie każdy aparat nadaje się dla każdego pacjenta – decyzja powinna być indywidualna i podjęta wspólnie ze specjalistą.
Jeśli zastanawiasz się nad leczeniem ortodontycznym – dla siebie albo swojego dziecka – zapraszamy na konsultację.
W zakładce ortodoncja na naszej stronie znajdziesz odpowiedzi na inne najczęstsze pytania.
lek. dent. Katarzyna Obara
Stomatologia Diament
ortodonta Mikołów
ortodonta Orzesze
ortodonta Łaziska górne
dentysta Mikołów
stomatolog Mikołów
